Iксодавы клешч - гэта звычайны насельнік лесу. Месцамі пасялення з'яўляюцца часцей змешаныя лясы. Сустракаюцца на прасеках, на старых высечках, дзе высокая трава, добра развіты хмызняк, уздоўж лясных сцяжынак, дзе ёсць галлё, ламачча. У апошнія гады іксодавыя клячшы часцей сталі сустракацца ў паркавых зонах гарадоў, у зонах адпачынку, на дачных і агародніцкіх участках. Мелі месца выпадкі нападу кляшчоў у межах горада. Асноўнымі пракорміцелямі і транспарціроўшчыкамі кляшчоў у населеныя зоны з'яўляюцца грызуны і дробныя лясныя звяры, безгаспадарныя хатнія жывёлы. Кляшчы запаўзаюць на галінкі кустоў, на траву, звычайна не вышэй аднаго метра. Пры набліжэнні жывёлiны ці чалавека, адчуваючы іх пах, клешч чапляецца за вопратку, воўну і дабіраецца да адкрытых участкаў скуры. У чалавека іх часцей за ўсё можна знайсці на шыі, спіне, жываце, валасяной частцы галавы, у падпахавых і пахвінных абласцях. Для кляшчоў крывасмактанне жыццёва неабходна: без гэтага самка не адкладзе яйкі, лічынка не будзе развівацца і не ператворыцца ў дарослага кляшча.

Укусы кляшчоў не выклікаюць болю і некаторы час не прыкметныя, хоць часам адзначаецца сверб. У жывёл прысмактаўшыся яны могуць трымацца ад 3 да 10 і больш дзён, пры гэтым маса цела самкі можа павялічвацца ў аб'ёме ў 50-100 і нават 200 разоў.

На тэрыторыі Рэспублікі Беларусь кляшчы з'яўляюцца пераносчыкамі больш за дзесяць узбуджальнікаў інфекцыйных захворванняў, з іх штогод рэгіструюцца асноўныя два - клешчавы энцэфаліт і хвароба Лайма (клешчавы барэліёз). На тэрыторыі Крупскага раёна ў 2020 годзе зарэгістравана 2 выпадкі захворвання насельніцтва хваробай Лайма, выпадкі клешчавога энцэфаліту не рэгістраваліся.

Заражэнне чалавека гэтымі інфекцыямі адбываецца праз укус кляшча. Клешчавым энцэфалітам можна захварэць, ужываючы ў ежу сырое малако коз.

Пры наведванні лесу варта выконваць элементарныя правілы прафілактыкі. Для гэтага неабходна:

- апранаць шчыльна прылеглае да цела адзенне з зашпіленымі на рукавах манжэтамі і штаны, запраўленыя ў боты або перахопленыя ля шчыкалатак тасьмой або гумкай. Валасы старанна запраўляць пад галаўны ўбор;

- змазваць адкрытыя ўчасткі цела, апрацоўваць вопратку сродкамі, адпужваючымi кляшчоў - рэпелентамі;

- знаходзячыся доўгі час у лесе праводзіць сама - і ўзаемаагляды адзення і адкрытых участкаў цела (шыю, патыліцу, вушныя ракавіны) праз кожныя 1-2 гадзіны, а таксама аглядаць хатніх гадаванцаў, з якімі вы наведвалі лес;

- у ежу ўжываць толькі кіпячонае казінае малако (2 хвіліны кіпячэння забівае вірус клешчавога энцэфаліту).

ШТО РАБІЦЬ, КАЛІ ЎКУСІЎ КЛЕШЧ?

У выпадку прысмоктвання кляшча трэба як мага хутчэй выдаліць яго. Чым даўжэй клешч знаходзіцца ў прысмактаным стане, тым больш верагоднасць заражэння чалавека. Зрабіць гэта лепш для жыхароў горада ў хірургічным кабінеце раённай паліклінікі і ў прыёмным аддзяленні Крупскай ЦРБ, сельскім жыхарам акажуць дапамогу ў амбулаторыі або на ФАПе. Але калі такой магчымасці няма, выдаліць яго можна самастойна адным з наступных спосабаў:

1. Пры дапамозе баваўнянай ніткі. Яе завязваюць у вузел, як мага бліжэй да хабатка. Закручваючы канцы ніткі пры дапамозе кругавога руху, выцягваюць кляшча, паволі падцягваючы яго ўверх. Рэзкія рухi недапушчальны.

2. З дапамогай спецыяльных прыстасаванняў, якія маюцца ў гандлі.

3. Пінцэтам з шырокімі лапкамі. Кляшча трэба захапіць як мага бліжэй да хабатка. Затым яго акуратна выцягваюць, круцячы вакол сваёй восі ў зручную бок. Звычайна праз 1-3 абароты клешч здабываецца цалкам разам з хабатком. Калі ж кляшча паспрабаваць выдраць - вялікая верагоднасць яго разрыву. Нельга націскаць на брушка, пры гэтым магчыма выдушванне яго змесціва разам з узбуджальнікамі ў ранку.

4. Іголкай ад аднаразовага шпрыца - тэхніка дзеянняў аналагічная як пры выманні стрэмкі.

Пасля выдалення кляшча скуру ў месцы яго прысмоктвання апрацаваць антысептычным сродкам і абавязкова звярнуцца ў лячэбную ўстанову па месцы жыхарства да ўрача (тэрапеўта, педыятра або інфекцыяніста) для прызначэння прафілактычнага лячэння і арганізацыі медыцынскага назірання.

Пры адсутнасці супрацьпаказанняў і ўпэўненасці ў тым, што клешч знаходзіўся на целе да 3-х сутак, дарослым рэкамендавана ў якасці прафілактыкі хваробы Лайма аднаразовы прыём прэпарата даксіцыклін у разавай дозе 0,2 гр.

Лабараторнае даследаванне кляшча не абавязковая працэдура. Галоўнае своечасова правесці прафілактычнае лячэнне. Па кансультацыю па прафілактыцы клешчавых інфекцый можна звяртацца да спецыялістаў тэрытарыяльных цэнтраў гігіены і эпідэміялогіі па тэлефоне 5-52-23.

Пры з'яўленні прыкмет захворвання неабходна неадкладна звярнуцца ў лячэбную ўстанову па месцы жыхарства і паведаміць лекару аб выпадку прысмоктвання кляшча.

Выконвайце рэкамендацыi - гэта дазволіць вам пазбегнуць непажаданых наступстваў ад сустрэчы з кляшчом.